Woningbouw onder druk: Duizenden huizen afgeblazen ondanks vergunning

Terwijl Nederland kampt met een woningtekort, worden steeds vaker geplande nieuwbouwprojecten geschrapt – zelfs mét vergunning. De oorzaken zijn complex, maar één ding is duidelijk: de woningbouw staat onder druk.

Steeds meer nieuwbouwprojecten geschrapt ondanks vergunning

In een tijd waarin de woningnood in Nederland ongekend hoog is, blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat het aantal geannuleerde woningbouwprojecten schrikbarend toeneemt. In het afgelopen kwartaal werd de bouw van 1460 woningen afgeblazen, ondanks dat er al een vergunning voor was afgegeven. Daarmee lijken eerder goedgekeurde plannen alsnog te stranden, tot grote zorgen van betrokken partijen.

Forse stijging geschrapte projecten

Waar in het eerste kwartaal van dit jaar nog 570 vergunde woningen werden afgeblazen, is dat aantal inmiddels verdrievoudigd. De piek lag in het laatste kwartaal van 2024 met maar liefst 3004 geannuleerde woningen. Sinds begin 2020 gebeurde het slechts twee keer eerder dat er binnen een kwartaal meer dan duizend projecten met een vergunning niet doorgingen.

Edward Touw, directeur van belangenvereniging Vastgoed Belang, noemt de ontwikkeling zorgwekkend en legt de schuld deels bij de invoering van de Wet Betaalbare Huur, die sinds 1 juli 2024 van kracht is. “Vooraf is al gewaarschuwd voor negatieve effecten op het investeringsklimaat,” stelt Touw. “En dat zien we nu werkelijkheid worden.”

Wet Betaalbare Huur onder vuur

De Wet Betaalbare Huur van voormalig minister Hugo de Jonge moest middenhuurwoningen betaalbaarder maken. Onder de nieuwe regels vielen veel van deze woningen ineens onder een puntensysteem met een bijbehorende maximale huurprijs. Hoewel bedoeld om huurders te beschermen, waarschuwde de Raad van State vooraf al dat de wet ook tot terughoudendheid bij investeerders kon leiden.

Die waarschuwing blijkt gegrond, aldus Touw: “Investeerders trekken zich terug, simpelweg omdat het rendement niet meer klopt. Zeker in de Randstad is het door de hoge kosten bijna niet meer rond te rekenen.”

Combinatie van eisen maakt bouwen onhaalbaar

Volgens Fahid Minhas, directeur van Neprom – de brancheorganisatie van projectontwikkelaars – is het probleem echter breder. Niet alleen de huurwetgeving, maar ook de stapeling van landelijke en gemeentelijke eisen maakt het volgens hem vrijwel onmogelijk om projecten rendabel te realiseren.

“De overheid schrijft alles voor: waar je bouwt, wat je bouwt, hoeveel je ervoor mag vragen. En ondertussen blijven de bouwkosten stijgen,” zegt Minhas. Ook langdurige bezwaarprocedures en stijgende kosten in de jaren tussen aanvraag en vergunning zorgen ervoor dat plannen bij oplevering vaak al financieel zijn ingehaald door de realiteit.

Andere struikelblokken: netcongestie en wateraansluitingen

Ook Bouwend Nederland, de branchevereniging voor de bouwsector, wijst op andere obstakels. Het niet kunnen krijgen van aansluitingen op het elektriciteitsnet of drinkwaternet blijkt steeds vaker een reden waarom projecten alsnog worden afgeblazen.

Demissionair minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting) heeft nog geen duidelijke verklaring voor de stijgende trend, maar laat weten de situatie te monitoren. “We houden het scherp in de gaten. Als deze trend doorzet, duiken we er dieper in.”

Bron: AD.nl