800.000 gemiste ziekenhuisafspraken zorgen voor miljoenenverlies

800.000 ziekenhuispatiënten kwamen niet opdagen: financiële en personele schade loopt op

In het afgelopen jaar zijn zeker 800.000 afspraken in Nederlandse ziekenhuizen niet nagekomen. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder tientallen ziekenhuizen. De financiële schade loopt in de tientallen miljoenen euro’s en de druk op het zorgsysteem neemt toe.

Ziekenhuizen geven aan dat de meeste gemiste afspraken simpelweg te maken hebben met vergeten afspraken. Toch zijn de gevolgen serieus. Artsen houden tijd vrij voor patiënten die niet verschijnen, terwijl personeel extra werk krijgt om nieuwe afspraken in te plannen. Bovendien kan de gezondheid van patiënten achteruitgaan door uitstel van zorg.

Werkelijke aantal mogelijk nog hoger

Omdat ruim dertig ziekenhuizen geen gegevens aanleverden en andere instellingen incomplete data rapporteerden, ligt het werkelijke aantal no-shows vermoedelijk nog hoger. Volgens schattingen kost een gemiste afspraak tussen de 50 en 150 euro, afhankelijk van de afdeling en het type zorg.

Kinderafdelingen en oogheelkunde vaakst getroffen

De meeste no-shows vinden plaats op de afdelingen kindergeneeskunde, oogheelkunde en dermatologie. Kinderarts Paul de Laat van het Franciscus Gasthuis in Rotterdam vertelt dat op zijn poli gemiddeld één op de zeven patiënten niet opdaagt. "Soms zijn het er één of twee, maar het komt ook voor dat een hele dag onverwacht rustig blijft doordat meerdere patiënten wegblijven."

Ook in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) is het probleem duidelijk zichtbaar. Op de afdeling oogheelkunde worden dagelijks 250 tot 300 mensen verwacht, waarvan er gemiddeld negen tot tien niet verschijnen. “Dat lijkt weinig,” zegt afdelingsmanager Jasper van Rooijen, “maar met de toenemende wachtlijsten en personeelstekorten is elke gemiste afspraak er één te veel.”

Schade loopt in miljoenen

Het UMCG schat de financiële schade van de no-shows op jaarlijks 3,5 tot 5 miljoen euro. Dit komt niet alleen door misgelopen inkomsten, maar ook door extra administratief werk en verloren tijd van zorgverleners. “Als een patiënt niet komt, blijft die tijd ongebruikt en ontvangen wij geen vergoeding voor die zorg,” aldus Van Rooijen.

Oplossingen: herinneringen, AI en boetes

Ziekenhuizen proberen het aantal gemiste afspraken terug te dringen met geautomatiseerde herinneringen via e-mail, sms of zelfs spraakberichten, waarbij steeds vaker gebruik wordt gemaakt van kunstmatige intelligentie. Sommige instellingen overwegen of hanteren al een ‘wegblijfboete’. Vier ziekenhuizen brengen deze kosten nu in rekening als er geen geldige reden wordt gegeven, nog eens drie zijn dit van plan.

De hoogte van zo’n boete varieert tussen de 35 en 50 euro. Andere ziekenhuizen geven juist aan af te zien van sancties, omdat het innen van de boetes meer administratieve lasten oplevert dan de no-show zelf.

Conclusie

Gemiste ziekenhuisafspraken vormen een groeiend probleem binnen de Nederlandse gezondheidszorg. Niet alleen veroorzaken ze directe financiële schade, maar ze verergeren ook de toch al hoge druk op het zorgpersoneel. Ziekenhuizen nemen maatregelen, maar het probleem vraagt ook om bewustwording bij patiënten. Het simpelweg onthouden van je afspraak kan het verschil maken.